Thực phẩm biến đổi gen và những rủi ro tiềm ẩn cho sức khỏe

Trong những năm gần đây, thực phẩm biến đổi gen (GMO) đã trở thành chủ đề tranh luận không hồi kết trên bàn ăn của hàng triệu gia đình Việt Nam. Theo yeukhoahoc.edu.vn, dù được quảng bá là giải pháp cho nạn đói toàn cầu và tăng năng suất nông nghiệp, nhưng không ít nghiên cứu độc lập đã chỉ ra những mối nguy.

Thực phẩm biến đổi gen là gì? Nhìn từ góc độ khoa học thực tế

Thực phẩm biến đổi gen là những sinh vật mà DNA đã bị thay đổi có chủ đích bằng kỹ thuật di truyền (thường chèn gen từ vi khuẩn, virus hoặc loài khác) nhằm tạo ra đặc tính mong muốn: kháng thuốc trừ cỏ, kháng sâu đục thân, kéo dài thời gian bảo quản… 

Khác với lai tạo truyền thống, công nghệ này vượt qua rào cản loài, tạo ra những kết hợp gen chưa từng tồn tại trong tự nhiên hàng triệu năm.

7 rủi ro sức khỏe đáng lo ngại nhất đã được ghi nhận 

Dưới đây là bảng tổng hợp các nguy cơ đã xuất hiện trong nhiều nghiên cứu độc lập (từ châu Âu, Nga, Argentina, Mỹ…):

STT	Rủi ro tiềm ẩn	Biểu hiện thường gặp	Nguồn nghiên cứu tiêu biểu
1	Rối loạn nội tiết tố	Mất cân bằng hormone, dậy thì sớm ở trẻ	Nghiên cứu của Áo (2018), Nga (2021)
2	Tăng nguy cơ dị ứng nghiêm trọng	Dị ứng đậu nành GMO dù trước đó không dị ứng	Báo cáo Viện Hàn lâm Khoa học Mỹ (2009)
3	Tổn thương gan và thận	Tăng men gan, suy thận ở chuột thí nghiệm	Nghiên cứu Seralini (Pháp, 2012-2014)
4	Rối loạn hệ vi sinh đường ruột	Mất cân bằng hệ vi khuẩn có lợi	Đại học Caen (Pháp) và ĐH Quốc gia Ireland
5	Tăng kháng kháng sinh ở người	Gen kháng kháng sinh từ GMO chuyển sang vi khuẩn đường ruột	Tạp chí Nature (2019)
6	Nguy cơ gây ung thư dài hạn	Tăng khối u ở động vật thí nghiệm	Nghiên cứu 2 năm của Gilles-Éric Séralini
7	Ảnh hưởng đến thế hệ sau	Bất thường tinh trùng, giảm khả năng sinh sản	Nghiên cứu Đại học Buenos Aires (2020)

Tại sao các nghiên cứu lại mâu thuẫn đến thế?

• Nghiên cứu do các tập đoàn công nghệ sinh học tài trợ (Monsanto, Bayer, Syngenta…) thường kéo dài dưới 90 ngày → không đủ phát hiện tổn thương mãn tính.
• Nghiên cứu độc lập (châu Âu, Nga, Nam Mỹ) thường kéo dài 1-2 năm → phát hiện tổn thương cơ quan rõ rệt.
• Nhiều nhà khoa học phản biện bị sa thải, bị kiện hoặc mất tài trợ khi công bố kết quả bất lợi.

Làm thế nào để bảo vệ bản thân và gia đình ngay hôm nay?

Dưới đây là 6 bước thực tế bạn có thể làm ngay:

• Đọc kỹ nhãn thực phẩm: tránh sản phẩm có dòng “có thể chứa thành phần biến đổi gen”.
• Ưu tiên thực phẩm hữu cơ (organic) hoặc có chứng nhận Non-GMO Project Verified.
• Chọn mua đậu nành, ngô, canola, đu đủ, bí ngòi từ nguồn địa phương tin cậy.
• Hạn chế đồ ăn chế biến sẵn (bánh kẹo, snack, sữa công thức trẻ em thường chứa GMO).
• Tự trồng rau sạch tại nhà dù chỉ vài chậu nhỏ.
• Ủng hộ phong trào ghi nhãn GMO bắt buộc tại Việt Nam.

Dù công nghệ biến đổi gen vẫn được một bộ phận nhà khoa học bảo vệ là “an toàn”, nhưng ngày càng nhiều bằng chứng độc lập cho thấy chúng ta chưa thể lơ là. Đó cũng chính là trách nhiệm với Khoa học môi trường mà mỗi chúng ta đang mang.