Trong thế giới sức khỏe và dinh dưỡng, việc phân biệt giữa thuốc và thực phẩm chức năng là rất quan trọng. Để đảm bảo bạn sử dụng đúng sản phẩm cho nhu cầu của mình, hãy tìm hiểu những điểm khác biệt chính giữa chúng.
Theo định nghĩa của Bộ Y tế, thực phẩm chức năng là những sản phẩm thực phẩm được thiết kế để hỗ trợ và cải thiện các chức năng của cơ thể con người. Chúng không chỉ cung cấp dinh dưỡng mà còn giúp duy trì trạng thái sức khỏe tối ưu, nâng cao sức đề kháng và giảm nguy cơ mắc bệnh.
Thực phẩm chức năng không thay thế thuốc chữa bệnh mà hoạt động như một hỗ trợ bổ sung cho chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh.
Thực phẩm chức năng có thể được phân loại thành nhiều loại khác nhau, bao gồm:
Thực phẩm bổ sung: Những sản phẩm này cung cấp các vitamin, khoáng chất, amino acid hoặc các thành phần dinh dưỡng khác mà cơ thể có thể thiếu hụt trong chế độ ăn hàng ngày. Chúng thường được dùng để hỗ trợ sức khỏe tổng quát hoặc đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt.
Thực phẩm chế biến từ thảo dược: Đây là các sản phẩm được chiết xuất hoặc chế biến từ các loại thảo dược, cây cối với mục đích tăng cường sức khỏe hoặc hỗ trợ điều trị các triệu chứng cụ thể. Chúng thường được biết đến với khả năng cung cấp các hợp chất tự nhiên có lợi cho sức khỏe.
Thực phẩm sử dụng đặc biệt: Các sản phẩm này bao gồm thực phẩm dành cho các nhóm đối tượng cụ thể như phụ nữ mang thai, trẻ sơ sinh, người già, hay những người có nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt.
Chúng được thiết kế để đáp ứng các yêu cầu dinh dưỡng và sức khỏe của từng nhóm người, đảm bảo họ nhận được các dưỡng chất cần thiết trong giai đoạn đặc biệt của cuộc sống.
Việc sử dụng thực phẩm chức năng nên được thực hiện dưới sự tư vấn của các chuyên gia dinh dưỡng hoặc bác sĩ để đảm bảo phù hợp với nhu cầu sức khỏe cá nhân và không gây ra tác dụng phụ không mong muốn.
Theo Luật Dược 2016 số 105/2016/QH13, thuốc được định nghĩa là các chế phẩm chứa dược chất hoặc dược liệu được sử dụng cho con người với các mục đích như phòng bệnh, chẩn đoán bệnh, chữa bệnh, điều trị bệnh, giảm nhẹ bệnh, hoặc điều chỉnh chức năng sinh lý của cơ thể.
Các loại thuốc bao gồm thuốc hóa dược, thuốc dược liệu, thuốc cổ truyền, vắc-xin và sinh phẩm. Mỗi loại thuốc phải được đăng ký với cơ quan chức năng trước khi được lưu hành trên thị trường.
Số đăng ký (SĐK) thuốc là một ký hiệu bao gồm các chữ cái và số, do Cục Quản lý Dược thuộc Bộ Y tế cấp, để chứng nhận rằng thuốc hoặc sinh phẩm chẩn đoán đã được phép lưu hành ở Việt Nam. Số đăng ký không chỉ là một yêu cầu pháp lý mà còn là một phần quan trọng của nhãn thuốc.
Hình thức nhận biết số đăng ký (SĐK) bao gồm ba thành phần chính:
Nội dung 1 – Ký hiệu chữ: Chữ cái đầu tiên cho biết nguồn gốc của thuốc. Ví dụ, ký hiệu "VN" chỉ các thuốc nhập khẩu, trong khi các ký hiệu như "VD" hoặc "VS" chỉ các thuốc sản xuất trong nước.
Nội dung 2 – Số thứ tự được cấp: Đây là dãy số đại diện cho thứ tự cấp phép của thuốc. Số này có thể dài hoặc ngắn, tùy thuộc vào quy định của cơ quan quản lý và là duy nhất cho từng thuốc.
Nội dung 3 – Năm cấp: Đây là năm mà thuốc nhận được số đăng ký. Nó giúp xác định thời điểm thuốc được cấp phép và có thể hỗ trợ trong việc theo dõi và quản lý.
Thông tin về số đăng ký thuốc là cần thiết để đảm bảo rằng các sản phẩm thuốc được kiểm soát và quản lý chặt chẽ, đồng thời bảo vệ sức khỏe cộng đồng bằng cách đảm bảo chất lượng và tính an toàn của các sản phẩm thuốc lưu hành trên thị trường.
Thuốc chữa bệnh có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh và cải thiện tình trạng sức khỏe bằng cách tác động trực tiếp lên các quá trình sinh lý và bệnh lý trong cơ thể.
Khi thuốc được sử dụng, nó không chỉ thay đổi cấu trúc sinh lý hoặc bệnh lý mà còn giúp làm giảm các triệu chứng của bệnh, phục hồi và điều chỉnh các chức năng cơ thể. Mục tiêu của thuốc là làm cho tiến trình bệnh trở nên thuận lợi hơn và hỗ trợ cơ thể trong quá trình chữa lành các tổn thương.
Quá trình phát triển và sản xuất thuốc yêu cầu các nghiên cứu lâm sàng và chứng minh rõ ràng về hiệu quả và an toàn của thuốc. Đây là lý do tại sao thuốc phải được cấp phép và quản lý chặt chẽ. Việc sử dụng thuốc thường yêu cầu chỉ định của bác sĩ và cần tuân thủ liều lượng cụ thể để đảm bảo an toàn và đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất.
Thực phẩm chức năng, ngược lại, chủ yếu có tác dụng hỗ trợ và cải thiện chức năng của các bộ phận trong cơ thể. Mặc dù thực phẩm chức năng có thể cung cấp hoặc không cung cấp dinh dưỡng, mục đích chính của nó là tăng cường sức đề kháng, giảm nguy cơ mắc bệnh, và tạo cảm giác thoải mái cho cơ thể.
Thực phẩm chức năng có thể bao gồm các loại bổ sung dinh dưỡng, thực phẩm chế biến từ thảo dược, hoặc thực phẩm đặc biệt cho nhóm đối tượng cụ thể như phụ nữ mang thai hoặc người già.
Trong một số trường hợp, thực phẩm chức năng có thể có tác dụng tương tự như thuốc, ví dụ như việc bổ sung canxi và vitamin D3 để giảm triệu chứng chuột rút do thiếu hụt các chất này. Tuy nhiên, việc này có thể dẫn đến hiểu lầm rằng thực phẩm chức năng có tác dụng giống như thuốc chữa bệnh.
Khác với thuốc, thực phẩm chức năng không yêu cầu các quy trình kiểm tra nghiêm ngặt như thuốc và không cần phải có chỉ định của bác sĩ để sử dụng.
Mặc dù không yêu cầu phải qua các giai đoạn nghiên cứu lâm sàng và kiểm định chất lượng nghiêm ngặt như thuốc, người tiêu dùng vẫn nên lựa chọn thực phẩm chức năng từ các nguồn đáng tin cậy và tuân thủ hướng dẫn sử dụng để đảm bảo an toàn và hiệu quả.
Dấu hiệu để nhận biết sản phẩm là thuốc
Để nhận diện một sản phẩm là thuốc, bạn có thể kiểm tra các thông tin sau trên hộp sản phẩm:
Số đăng ký (SĐK) là thông tin quan trọng để nhận diện sản phẩm thuốc và xác định tính hợp pháp của nó. Đây là mã số duy nhất được cấp cho mỗi sản phẩm thuốc, chứng nhận rằng sản phẩm đã được Cục Quản lý Dược của Bộ Y tế cấp phép lưu hành tại Việt Nam.
Số đăng ký (SĐK): Số đăng ký thuốc thường được ghi rõ trên bao bì sản phẩm, theo định dạng: chữ-số được cấp-năm cấp. Ví dụ, một số đăng ký thuốc có thể là: SĐK: V… – 1200 – 12.
Ký hiệu chữ đầu tiên: Phần ký hiệu chữ đầu tiên trong số đăng ký giúp xác định nguồn gốc của thuốc. Ký hiệu “VN” chỉ thuốc nhập khẩu, trong khi các ký hiệu như “VD”, “VS” hay “V…” chỉ các loại thuốc sản xuất trong nước. Ví dụ, “VN” cho thấy thuốc này được nhập khẩu từ nước ngoài, còn “VD” hoặc “VS” cho biết thuốc là sản phẩm của các nhà sản xuất trong nước.
Số thứ tự: Phần số thứ tự, chẳng hạn như “1200”, là số do Cục Quản lý Dược cấp cho từng sản phẩm thuốc cụ thể. Đây là số thứ tự riêng biệt giúp phân biệt thuốc này với các thuốc khác được cấp phép.
Năm cấp: Phần năm cấp, ví dụ như “12”, chỉ năm cấp số đăng ký, cụ thể là năm 2012. Đây là thông tin quan trọng để xác định thời điểm sản phẩm được cấp phép lưu hành và có thể ảnh hưởng đến thời gian sử dụng của sản phẩm.
Số đăng ký thuốc gia công: Đối với các sản phẩm thuốc gia công, số đăng ký thường có định dạng khác, ví dụ: GC-XXXX-XX. Trong đó, “GC” biểu thị thuốc gia công, và phần sau là số thứ tự và mã số của từng sản phẩm cụ thể. Thông tin này giúp phân biệt thuốc gia công với các loại thuốc sản xuất và nhập khẩu khác.
Những thông tin trên bao bì thuốc không chỉ giúp người tiêu dùng nhận diện sản phẩm mà còn đảm bảo rằng thuốc đã được kiểm tra, phê duyệt và đáp ứng các tiêu chuẩn chất lượng và an toàn trước khi đưa vào lưu hành trên thị trường.
Dấu hiệu để nhận biết sản phẩm là thực phẩm chức năng
Đối với thực phẩm chức năng, các dấu hiệu nhận biết bao gồm:
Số công bố tiêu chuẩn (SCBTC) là mã số được cấp cho sản phẩm thực phẩm chức năng, chứng nhận rằng sản phẩm đã được các cơ quan có thẩm quyền kiểm tra và cho phép lưu hành.
Số công bố tiêu chuẩn (SCBTC): Số đăng ký của thực phẩm chức năng thường được ghi trên bao bì sản phẩm dưới dạng số công bố tiêu chuẩn. Ví dụ, một số công bố tiêu chuẩn có thể là: SCBTC: 2204/2012/YT-CNTC.
Số công bố tiêu chuẩn: Được ghi theo định dạng: xxx/yyyy/YT-CNTC cho số đăng ký do Bộ Y tế cấp, hoặc xxx/yyyy/YT-XX cho số đăng ký do Sở Y tế cấp, với “XX” là mã tỉnh hoặc thành phố cấp số đăng ký. Ví dụ, 123/2010/YT-CNTC cho số đăng ký do Bộ Y tế cấp, hoặc 123/2010/YT-TG cho số đăng ký do Sở Y tế tỉnh Thái Nguyên cấp.
Dòng chữ bổ sung: Trên bao bì thực phẩm chức năng thường có các dòng chữ như “Thực phẩm dinh dưỡng” hoặc “Thực phẩm chức năng”. Bên cạnh đó, sản phẩm cũng sẽ có câu thông báo: “Sản phẩm này không phải là thuốc và không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh.” Điều này giúp người tiêu dùng phân biệt rõ ràng giữa thực phẩm chức năng và thuốc chữa bệnh.
Thực phẩm chức năng: Không có yêu cầu và tiêu chuẩn nghiêm ngặt như thuốc. Do đó, các sản phẩm thực phẩm chức năng thường không yêu cầu quy trình kiểm tra chặt chẽ như thuốc. Thực phẩm chức năng chủ yếu tập trung vào việc bổ sung dưỡng chất và hỗ trợ sức khỏe, và không thay thế thuốc chữa bệnh.
Ví dụ minh họa
Jex: 232/ATTP-XNCB
EVA NICE: 2324/2012/YT-CNTC
Việc phân biệt thuốc và thực phẩm chức năng là rất quan trọng để đảm bảo sự lựa chọn đúng đắn cho sức khỏe của bạn.
Thuốc có quy trình kiểm tra và đăng ký nghiêm ngặt hơn, trong khi thực phẩm chức năng tập trung vào việc bổ sung dưỡng chất và hỗ trợ sức khỏe mà không thay thế thuốc chữa bệnh. Hãy luôn kiểm tra các thông tin đăng ký và nhãn sản phẩm để đảm bảo bạn đang sử dụng đúng loại sản phẩm phù hợp với nhu cầu của mình.
Việc hiểu rõ sự khác biệt giữa thuốc và thực phẩm chức năng không chỉ giúp bạn đưa ra quyết định thông minh hơn trong việc chăm sóc sức khỏe, mà còn đảm bảo an toàn khi sử dụng các sản phẩm này. Hãy luôn tham khảo ý kiến của các chuyên gia y tế nếu bạn có bất kỳ nghi ngờ nào để đảm bảo sức khỏe và hiệu quả tối ưu.
Address: 443 Đ. Cao Thắng, Phường 12, Quận 10, Hồ Chí Minh 700000, Vietnam
Phone: 0365164166
E-Mail: contact@phongthe.edu.vn